Omdat overheidsbedrijven soms in concurrentie treden met bedrijven die op de markt opereren, is Nederland verplicht om maatregelen te nemen zodat deze concurrentie op een eerlijke manier plaatsvindt. Daartoe is de Wet Markt en Overheid in het leven geroepen. Ook voor samenwerkingsverbanden is deze wet relevant.
Vooral wanneer sprake is van het hanteren van tarieven voor de dienstverlening. Dan moet goed onderbouwd worden hoe het tarief tot stand is gekomen en of alle kosten zijn meegeteld. Dat betekent dat goed nagegaan moet worden of tarieven bedrijfseconomisch onderbouwd zijn en of dit ook voldoende actueel gebeurd is. Regelmatig komt het voor dat tarieven jaren geleden zijn vastgesteld en alleen zijn verhoogd met de inflatie. Dan loopt het samenwerkingsverband het risico dat de tarieven niet meer voldoen aan deze wet. En dat er sprake is van staatsteun.
De wet is niet van toepassing op economische activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang. Om vast te stellen of daar sprake van is, moet daarover een formeel besluit genomen te zijn op grond van de Algemene wet bestuursrecht. Daarbij moet een goede afweging als onderbouwing aanwezig zijn die ook is gecommuniceerd, zodat er de mogelijkheid is geweest voor belanghebbenden om bezwaar in te dienen.
Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft voor overheden een handreiking gemaakt voor deze wet. De handreiking markt en overheid beoogt helderheid te geven en handvatten te bieden voor overheden die met de wet te maken hebben. In een beslisboom wordt stap voor stap ingegaan op de vragen die overheden dienen te beantwoorden om te bezien of de wet op hen van toepassing is. De handreiking is onder andere te vinden op de website van de Rijksoverheid: