Het wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamer is begin juni in consultatie gegaan. In het wetsvoorstel worden gemeenten verplicht om te werken met een onafhankelijke rekenkamer. Het verbieden van een rekenkamer(commissie) met daarin (alleen) raadsleden ziet de regering als een noodzakelijke voorwaarde om het rekenkameronderzoek ter ondersteuning van de controlerende taak van de raad in het hele land op ‘een verantwoord niveau’ te brengen. Op deze manier wil de minister de controle op de doelmatigheid van lokaal beleid verbeteren. Het belang daarvan is alleen maar groter geworden door de aanzienlijke uitbreiding van het gemeentelijke takenpakket in het sociale domein en de miljarden die daarmee zijn gemoeid. En door de komende decentralisaties in het fysieke domein – de invoering van de Omgevingswet – wordt dat belang volgens haar nog groter.

Adviseur raadslid
Omdat de minister een goede verhouding tussen de rekenkamer en de gemeenteraad wel van groot belang acht voor de inhoud en de doorwerking van rekenkameronderzoek, maakt het wetsvoorstel het mogelijk dat de raad een of meer van zijn leden als adviseur aan de rekenkamer toevoegt. Ze hebben echter geen stem in het vaststellen van de onderzoeksprogrammering van de rekenkamer, de onderzoeksfase of bij het vaststellen van rapporten, aanbevelingen en conclusies. Ze kunnen ook niet de voorzitter zijn.

Nu geeft de wet gemeenten nog de ruimte te bepalen hoe die controle op de doelmatigheid van beleid wordt uitgeoefend. Aan die vrijheid wil minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) nu dus een einde aan maken, met name omdat sommige gemeenten er misbruik van maakten door er niet of nauwelijks invulling aan te geven.

‘Het al dan niet instellen van een rekenkamer mag geen onderwerp van gemeentelijk beleid zijn.’ Aldus de minister.

Ook wordt in het wetsvoorstel de onderzoeksbevoegdheid van decentrale rekenkamers uitgebreid tot de privaatrechtelijke rechtspersonen waar gemeenten contracten mee sluiten. Het gaat dan bijvoorbeeld om het inkopen van zorg voor de taken in het sociale domein. Daarnaast wordt de bestaande regeling voor de onderzoeksbevoegdheden bij samenwerking tussen bestuurslagen in privaatrechtelijke rechtspersonen aangescherpt.

Op extra geld van het rijk hoeven de gemeenten als gevolg van de wetswijziging overigens niet te rekenen.

Klik hier voor het wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers.