Gemeenten houden hun hart vast voor de ontwikkeling van de WMO uitgaven vanaf 2019. De invoering van het abonnementstarief van € 17,50 per 4 weken zal naar verwachting leiden tot een flinke toename van het aantal Wmo-gebruikers en daarmee van de kosten. Door het abonnementstarief is er geen koppeling meer met het inkomen en juist die ontkoppeling heeft een aanzuigende werking en daarmee een drastischer effect, stellen gemeenten. Ook strookt dit niet met de gedachte van eigen verantwoordelijkheid en de insteek van een sterke participatiemaatschappij. Op termijn kan door de nieuwe systematiek de betaalbaarheid van de Wmo en het bredere sociaal domein in het gedrang komen.

In juni vorig jaar stemde ruim 96 procent van de gemeenten tegen invoering van het Wmo-abonnementstarief. Dat deden zij tijdens de Algemene Ledervergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).    

Verschillende gemeenten hadden de eigen bijdrage voor Wmo-maatwerkvoorzieningen de afgelopen jaren verlaagd of (deels) geschrapt. De verlaging kwam voornamelijk ten gunste van de lagere en middeninkomens. Overigens lijken de maatregelen niet te zorgen voor aanwijsbare stijging van Wmo-cliënten. Het abonnementstarief levert juist een voordeel op voor inwoners in een hogere inkomenscategorie en deze groep maakte veelal geen of minder aanspraak op de Wmo-voorzieningen.

De invoering van het abonnementstarief wordt vergezeld van een monitor van de eigen bijdrage Wmo. Deze wordt vier keer uitgevoerd, te beginnen in september 2019 en eindigend in september 2022. De resultaten zullen jaarlijks met VNG worden besproken en kunnen, als de cijfers daartoe aanleiding geven, leiden tot acties vanuit het Rijk.

In de monitor wordt gekeken naar (1) het gebruik van Wmo-voorzieningen, kosten en opbrengsten van de eigen bijdragen, (2) mogelijke verschuiving van maatwerk- naar algemene voorzieningen en (3) ontwikkeling van aantallen die en beroep doen op een Wmo-voorziening. Demografische ontwikkelingen en prijsindexaties als gevolg van veranderingen in cao’s worden ook meegenomen in de monitor.

De gemeenten worden gecompenseerd voor het abonnementstarief en de verwachte toename van het gebruik van de voorzieningen. Minister de Jonge geeft aan de compensatie naar huidig inzicht voldoende is. Gemeenten hebben daar een hard hoofd in. Zij verwachten zowel te weinig compensatie voor de extra uitvoeringskosten als voor de derving van de eigen bijdragen.