Een belangrijke ontwikkeling bij gemeenten is de invoering van de decentralisatie van de overheidstaken op het gebied van de zorg en participatie. Veel van de hiermee samenhangende taken worden uitgevoerd door samenwerkingsorganen. Wij noemen hier een paar relevante ontwikkelingen zoals:
Inkoopcontracten met de zorgaanbieders:
De inkoopcontracten zijn afgesloten met als één van de belangrijkste uitgangspunten het overgangsrecht van cliënten (waarborgen van de continuïteit van zorg). Over 2015 is nog maar in beperkte mate ervaring opgedaan met de daadwerkelijke productie van zorgorganisaties. Een vooruitblik voor een totaalbeeld over 2015 is dan ook nog niet te geven. Voor de inkoop 2016 die nu loopt en veelal al is afgerond, is daarom vooral voortgeborduurd op de afspraken die voor 2015 zijn gemaakt.
Rechtmatigheid:
Taken en de uitvoering daarvan zijn veelal op afstand gezet. De financiële verantwoording vindt wel plaats via de jaarrekening van de gemeente of samenwerkingsverband. De vraag doet zich voor hoe de rechtmatigheid van de uitgaven kan worden vastgesteld. De Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet laten veel ruimte voor gemeenten om de rechtmatigheidseisen zelf te formuleren via de gemeentelijke verordening en de contracten met de zorgaanbieders. Om te helpen de rechtmatigheidsvereisten voor de gemeente of samenwerkingsverband te verduidelijken heeft de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) een modeloplegger ontwikkeld. De modeloplegger betreft het advies van de beroepsorganisatie van accountants NBA om het beginsel “recht, hoogte en duur” om te zetten naar concrete bepalingen m.b.t. rechtmatigheid. Het is de bedoeling dat de modeloplegger toepasbaar is in situaties waarin een overeenkomst bestaat tussen gemeente of samenwerkingsverband en aanbieder. Waarbij de verplichting tot betalen afhankelijk is van een zorglevering aan individuele cliënten en waarover door de gemeente of samenwerkingsverband aan de aanbieder verantwoording wordt gevraagd op het niveau van de cliënt, voor het voldoen aan de voorwaarden voor een goedkeurende verklaring bij de jaarrekening.
De modeloplegger is onder andere te vinden op de website van de VGN:
het NBA, heeft in september jl. een brief geschreven over hun zorgen over de verantwoording door de zorgaanbieders en de mogelijke effecten daarvan voor de rechtmatigheid voor de jaarrekeningen van gemeenten en samenwerkingsverbanden. Deze brief is onder meer te vinden op de website van het NBA:
Diverse gemeenten en samenwerkingsverbanden zijn momenteel aan het nagaan wat voor effecten dit in de praktijk heeft en waar nog kan worden bijgestuurd. In dit kader is ook de reactie van de VNG op de Transitiecommissie Sociaal Domein interessant om kennis van te nemen. De reactie is onder andere te vinden op de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG:
Administratieve lasten zorgaanbieders:
Zorgaanbieders hebben veel verschillende contracten afgesloten met een grote verschillen in de verantwoordingsvereisten. De vraag is hoe de bedrijfsvoering hierop aangepast kunnen worden. Het bijeenbrengen van contractpartijen en het standaardiseren van verantwoordingsvereisten is een mogelijkheid. Veel contracten (en daarmee administratieve processen) zijn nog gebaseerd op het zogeheten “p maal q-systeem” (prijs maal hoeveelheid geleverde prestaties). Dit biedt echter weinig ruimte voor bekostigingssystemen die beter passen bij de transformatie zoals het verantwoorden op basis van bereikte effecten als de afname van specialistische zorg.